75 lat nagrody literackiej „Premio Strega”
Jednym z uroków wizyty we włoskiej księgarni jest sięgnięcie po eksponowane na specjalnych miejscach książki – zdobywców nagród literackich, które mają we Włoszech długą historię i stanowią ważny element łączący świat pisarzy z czytelnikami. Jedną z takich nagród jest – Premio Strega. W tym roku odbędzie się 75 edycja konkursu.
„Wszystko zaczęło się zimą i wiosną 1944 roku – Maria Bellonci wspomina powstanie środowiska związanego z nagrodą – gdy nas wszystkich: przyjaciół, dziennikarzy, pisarzy, artystów, literatów, ludzi z różnych stron łączył udział w bolesnym odczuwaniu teraźniejszości i uczucie niepewności związanej z przyszłością. Potem, już po 4 czerwca, gdy skończył się koszmar, przyjaciele nadal do nas przychodzili, w prawie już wyzwolonym Rzymie, tworząc grupę >>Przyjaciół Niedzieli<<. Nasze spotkania odbywały się w domu mojego męża Goffredo”.
Na pierwszym spotkaniu „Przyjaciół Niedzieli” byli między innymi Massimo Bontempelli, Guido Piovene, Carlo Bernari, Paola Masino, Paolo Monelli, Palma Bucarelli i Alberto Savinio. Guido Alberti, młody przemysłowiec mocno zainteresowany światem kultury dołączył do spotkań w marcu 1946 roku, a kilka miesięcy później przedstawił Bellonci możliwość wsparcia finansowego nagrody literackiej. I tak doszło do powstania „Premio Strega” – nagrody dla najlepszej powieści włoskiej danego roku (rok liczony jest od 1 marca roku ubiegłego do 28 lutego „roku nagrody”). Pierwsza nagroda została wręczona w 1947 roku, otrzymał ją Ennio Flaiano za książkę „Tempo di uccidere” („Czas zabijania”).
Czytelnicy, którzy wchodzą do włoskich księgarni wiedzą, że książki z charakterystyczną „opaską” i znakiem „Premio Strega” to najlepsze, co daje literackiemu światu twórczość włoskich pisarzy. Nagroda jest przyznawana kolegialnie (trochę podobnie, jeśli możemy użyć takiego porównania, do Oskarów) – licząca początkowo sto kilkadziesiąt osób, a potem rosnąca do kilkuset grupa „elektorów” to członkowie grupy „Amici della domenica” („Przyjaciele niedzieli”). Jednak istotną rolę ma również specjalny komitet wybierający książki (z większej liczby propozycji) do ścisłego finału. W komitecie, poza wybranymi „Przyjaciółmi niedzieli” są także pisarze – trzech laureatów z ostatnich lat.
Z biegiem czasu wprowadzono także dodatkowe głosowania – wśród czytelników (również zagranicą), a także instytutów kulturalnych. Również „Società Dante Alighieri” przedstawia swój kolektywny głos dokładając się do wyboru „pięćdziesięciu” finalistów i jednego zwycięzcy.
Wczoraj ogłoszono kolejnych dziesięciu kandydatów do nagrody LXXV Premio Strega, zaś powoli zbliża się termin zgłaszania kandydatur przez grupę „Amici della domenica” – ma się ono zakończyć 5 marca.
Wśród dotychczasowych nominacji są: Andrea Barzini „Il fratello minore. Il mistero di Ettore Barzini, ucciso a Mauthausen”, Maria Grazia Calandrone „Splendi come vita”, czy Giulia Caminito z „L’aqua del lago non è mai dolce”.
Nazwa „Premio Strega” pochodzi od alkoholowego likieru „Liquore Strega” („Likier czarownica”), bo właśnie wspomniany Guido Alberti, właściciel firmy produkującej alkohol o ziołowym posmaku (w jego skład wchodzą między innymi mięta i fenkuł włoski, oraz szafran, który nadaje żółty kolor trunkowi), był wraz z Marią Bellonci współzałożycielem nagrody. Tak więc logo nagrody i jego kolorystyka są związane z owym napojem, który od początku jest głównym sponsorem konkursu.
/TC