Włoskie portrety Dantego

Kiedy „Boska Komedia” ukazała się drukiem, była czytana i żywo komentowana, już wtedy zdawano sobie sprawę, że oto powstało arcydzieło literatury. Nic dziwnego, że na Półwyspie Apenińskim rozgorzał swoisty kult poety. Stąd portrety Dantego zamawiano w Italii na potęgę. We Florencji wieszano je niemal w każdym kościele.

Najwięcej wizerunków powstało właśnie w mieście rodzinnym Dantego. To tutaj młodziutki poeta spotkał małą dziewczynkę – Beatrice i zakochał się w niej bez pamięci. To tu w kościele di Santa Margherita de’ Cerchi brał ślub z inną kobietą, która dała mu czwórkę dzieci i musiała znosić jego codzienną tęsknotę za tamtą pierwszą, niespełnioną miłością. W tej samej świątyni pięć lat później spoczęła Beatrice, a zrozpaczony Dante napisał Vita nuova (Życie nowe), pamiętnik i wiersze opisujące dzieje swego uczucia.

Wreszcie we Florencji wplątał się w spory politycznie i został z ukochanego miasta wygnany. Tuż przed opuszczeniem ojczyzny powstał pierwszy wizerunek poety. Portret pędzla niezrównanego mistrza pędzla Giotta oglądać można w kaplicy św. Magdaleny w Palazzo Bargello.

W Ufizzi jest wizerunek Dantego sportretowanego w 1448 roku przez Andreę del Castagno w cyklu wybitnych mężczyzn i kobiet. 

Najbardziej znanym florenckim przedstawieniem Dantego jest jednakże ten z katedry Santa Maria del Fiore, na którym poeta prezentuje swe dzieło na tle panoramy Florencji i scen z Boskiej Komedii. Obraz „Boska Komedia oświeca Florencję” namalował Domenico di Michelino na podstawie szkicu Alesso Baldovinettiego ok. roku 1456. 

W 1495 roku Dantego namalował Sandro Botticcelli. Obraz znajduje się w Szwajcarii w kolekcji prywatnej.

Inny wielki artysta – Luca Signorelli – namalował w katedrze w Orvieto, w latach 1499-1504, sceny z Boskiej komedii i portret czytającego Dantego. 

Wielki Rafael uwiecznił poetę w Stanzach Watykańskich w scenach Dysputy o Najświętszym Sakramencie i Dysputy na Parnasie (1509-1511).

W 1532 roku bogaty kupiec zamówił portret Dantego u Angolo Bronzino. Obecnie obraz wisi w Uffizi.

W 1544 roku wizerunek Dantego wśród innych słynnych poetów odmalował Giorgio Vasari, znany ze swego przewodnika po życiu najważniejszych artystów włoskich. Dzieło Vasariego znajduje się w Minneapolis Institute of Art, USA). 

Wreszcie obraz, który otwiera artykuł to dzieło prerafaelity Dante Gabriela Rossettiego i przedstawia Giotta malującego portret poety. Dante trzyma owoc granatu – symbol nieśmiertelności, a wśród kobiet na pierwszym planie widzimy Beatrycze. Namalowany w 1852 roku wizerunek znajduje się w rękach prywatnych, Andrew Lloyd Webber Collection.